Νέα
30/03/2020
Έκτακτες συνθήκες: αναστολή είσπραξης χρεών/αναστολή πράξεων κατάσχεσης
Η λόγω των έκτακτων συνθηκών αναγκαιότητα περιστολής των μέτρων εκτέλεσης για την είσπραξη δημοσίων εσόδων.
Το κράτος έχει πρωταρχική υποχρέωση την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξίας και την εξ αυτής ειδικότερη υποχρέωση της διασφάλισης ενός ελάχιστου ορίου αξιοπρεπούς διαβίωσης. Από την άλλη πλευρά υποχρεούται στα πλαίσια της εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος να εξασφαλίζει την δημοσιονομική τάξη και την εκπλήρωση του προϋπολογισμού σε τρόπο ώστε να μην διακινδυνεύεται η εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων για την ικανοποίηση των κοινωνικών αγαθών που οφείλει να θέτει στην υπηρεσία του πολίτη.
Σε κατάσταση ειδικών συνθηκών, ήτοι σε κατάσταση μη κανονικότητας, την οποία το ίδιο το κράτος επιβάλλει στους πολίτες του και δημιουργεί σειρά επιπτώσεων στην απρόσκοπτη και ομαλή επαγγελματική και οικονομική ζωή της Χώρας είναι ευνόητο ότι θα πρέπει να λάβει τα αναγκαία, πρόσφορα και κατάλληλα εκείνα μέτρα που θα απαλύνουν και θα απομειώσουν σε έκταση, βαθμό και ένταση τα μέτρα που υπό κανονικές συνθήκες λαμβάνει για την εξυπηρέτηση των ως άνω σκοπών του.
Ειδικότερα στο πεδίο της αναγκαστικής είσπραξης των δημοσίων εσόδων παρατηρείται ότι καταρχήν είναι νόμιμη η ακούσια επέμβαση στην περιουσία και ιδιοκτησία υπό τον όρο ότι ο οφειλέτης του Δημοσίου ΔΕΝ ΚΑΤΑΒΑΛΕΙ ΕΚΟΥΣΙΑ την οφειλή του. Εκούσια όμως πληρωμή δεν δύναται να νοείται όταν ο οφειλέτης ΔΕΝ μπορεί να ανταποκριθεί στην αποπληρωμή της υποχρέωσης. Η πολιτεία όλως προσφάτως με την από 11.0.3.2020 ΠΝΠ και τις σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις (Α. 1051, 1052, 1053, 1054, 1061/2020) έχει θέσει σειρά επαγγελμάτων εκτός δραστηριότητας ενώ έχει ρητά νομοθετήσει την αναστολή είσπραξης βεβαιωμένων οφειλών κατά τις 11/03/2020 μέχρι και την 31.08.2020.
Η αναστολή είσπραξης συνεπάγεται: α) την το πρώτον μη λήψη μέτρων εκτέλεσης εκ μέρους της φορολογικής διοίκησης, β) την αδρανοποίηση / απενεργοποίηση των ήδη ληφθέντων μέτρων στο βαθμό που δεν έχει ήδη ικανοποιηθεί η οφειλή, γ) την μη λήψη μέτρων διασφάλισης της είσπραξης εκ μέρους της φορολογικής διοίκησης, δ) την αδρανοποίηση / απενεργοποίηση των ήδη ληφθέντων μέτρων διασφάλισης. Το κρίσιμο νομικό ζήτημα που τίθεται είναι η περίπτωση (β).
Καταρχήν ο νομοθέτης έχει ευρεία ευχέρεια στον τρόπο αντιμετώπισης, ειδικότερα δύναται να νομοθετήσει ρητά: α) την προσωρινή μερική ή ολική άρση/ανάκληση των ληφθέντων μέτρων εκτέλεσης, για το εύλογο χρονικό διάστημα που κρίνεται απαραίτητο προκειμένου να επανενταχθεί σε κανονικότητα ο επαγγελματικός και εν γένει οικονομικός βίος, β) την μερική ή ολική αναστολή των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης, γ) την θέσπιση πρόσθετων εξαιρέσεων από την εκτέλεση που θα καταλαμβάνει και τις ήδη ληφθείσες πράξεις εκτέλεσης (π.χ. αύξηση ακατάσχετων ορίων, πρόσθεση νέων περιπτώσεων ακατασχέτου κλπ.).
Τα κρίσιμα νομικά θέματα που τίθενται είναι τα κάτωθι: Α) η πρωτοβουλία για την ενεργοποίηση του μέτρου, ήτοι αυτεπάγγελτα ή με αίτηση του οφειλέτη, Β) οι προϋποθέσεις με τις οποίες θα χορηγείται το ανακουφιστικό ευεργέτημα, ήτοι οριζόντια για όλους τους οφειλέτες ή η θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων, εισοδηματικών κλπ., ή κρίση κατά περίπτωση με θέσπιση σχετικού βάρους απόδειξης κλπ., Γ) το πεδίο εφαρμογής, ήτοι εάν αφορά πάσης φύσεως οφειλές ή προβλέπονται και εξαιρέσεις.
Δεδομένων των ειδικών συνθηκών και προκειμένου να ενεργοποιηθούν άμεσα τα ευεργετικά μέτρα θα πρέπει να εμπλέκουν το λιγότερο δυνατό τον χειμαζόμενο οφειλέτη, να μην δημιουργούν σύνθετες διοικητικές διαδικασίες με πρόσθετη χρονική και λειτουργική επιβάρυνση των αρμόδιων υπηρεσιών για την τελική απόδοση ή μη του ευεργετήματος και να διασφαλίζεται η καθολικότητα του μέτρου με τρόπο ανάλογο ώστε να ικανοποιείται το γενικό αίσθημα ισοπολιτείας, να αποφεύγεται η κοινωνική ένταση και να υπηρετείται λυσιτελώς ο σκοπός για τον οποίο δίδεται το ευεργέτημα.
Κατά τούτο μία σύμφωνη με τις θεμελιώδεις αρχές της ισότητας, της χρηστής διοίκησης και της αναλογικότητας προκρινόμενη αντιμετώπιση του εν θέματι ζητήματος θα ήταν η αυτεπάγγελτη για όλα τα ΚΑΔ για τα οποία έχει προβλεφθεί η αναστολή είσπραξης και για όλα τα ΚΑΔ για τα οποία έχει ανασταλεί η επαγγελματική δραστηριότητα αδρανοποίηση των ληφθέντων μέτρων εκτέλεσης που συνδέονται με την ταμειακή ρευστότητα και συνεπώς συνέχονται άμεσα με τον βιοπορισμό και την ανάγκη για κάλυψη και εξυπηρέτηση των έκτακτων συνθηκών, όπως είναι οι κατασχέσεις εις χείρας τρίτου. Ο δε τρόπος ανακοίνωσης στον τρίτον της άρσης υποχρέωσης καταβολής στο Δημόσιο θα γίνεται με τους κατά νόμο προβλεπόμενους τρόπους και κατά προτίμηση με ηλεκτρονικό τρόπο για την ταχύτητα της διεκπεραίωσης. Το περιεχόμενο της αναστολής θα πρέπει να είναι σαφές, ορισμένο και κατανοητό στον τρίτο και θα πρέπει να καθίσταται εύληπτο ότι η υποχρέωση που δημιουργούσε στον τρίτο η πράξη κατάσχεσης να αποδίδει στο Δημόσιο τα ποσά που οφείλει στον δανειστή του ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙ και ότι η οφειλή του έναντι του δανειστή του είναι ενεργή και η απόσβεσή γίνεται με καταβολή σε αυτόν και όχι στο Δημόσιο, χωρίς βέβαια ο ίδιος να διατρέχει τον κίνδυνο να θεωρηθεί υπόχρεος και κατά του Δημοσίου. Τα ανωτέρω θα πρέπει να καταλαμβάνουν και όσα ποσά για οιοδήποτε νομικό λόγο (π.χ. αναστολή με δικαστική απόφαση) δεν απέδιδε ο τρίτος ούτε στο Δημόσιο αλλά ούτε και στο δανειστή του και για τα οποία είχε καταστεί μεσεγγυούχος και τούτο για το λόγο ότι σκοπός του ευεργετικού μέτρου είναι η εξυπηρέτηση της ταμειακής ρευστότητας.
Το ως άνω ευεργέτημα θα συνιστούσε αποτελεσματική αλλά και αναγκαία συμπλήρωση στα ήδη ληφθέντα μέτρα και θα δημιουργούσε ένα πρόσφορο πλέγμα προστασίας για τη στήριξη της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς στο ευαίσθητο πεδίο της ταμειακής ρευστότητας.
Michael E. Palaras
Tax Lawyer - Tax consultant
Senior Associate at Totsis Markou and Associates Law firm
Μember of Totsis Group of Companies
www.totsisgroup.gr
m_palaras@hotmail.com
